هر روز و شاید بدون اغراق در هر ساعت، همه ما به سیستمهایی قویتر، سریعتر و کارآمدتر نیاز داریم. خوشبختانه انواع سرویس ابری دقیقا به هدف تامین همه این نیازها توسعه پیدا کردهاند. امروز میخواهیم نگاهی دقیقتر به رایانش ابری بیندازیم، همراه ما باشید.
رایانش ابری یا Cloud Computing چیست؟
قبل از بررسی مهمترین فواید یا دلایل استفاده از سرویس ابری و نحوه بهکار بردن آن برای توسعه کسبوکار خود، بد نیست نگاهی بیندازیم به خود مفهوم رایانش ابری یا Cloud Computing. سادهترین روش برای توضیح این سرویس کارآمد و جذاب، اشاره به یکی از محبوبترین پیامرسانهای مورد استفاده در ایران، یعنی تلگرام است. در واقع اگر شما هم برای ذخیره عکسها و دادههای مهم خود، اطلاعاتتان را به پیامهای ذخیره شده در تلگرام شخصیتان میفرستید، باید بگوییم که در حال حاضر شما هم بهنحوی در حال استفاده از سرویس ابری هستید. ساده است، نه؟ اما توضیح دقیقتر رایانش ابری برای مجموعهها و کسبوکارها چیست؟
رایانش ابری در دنیای فناوری و کسبوکار
هر کسبوکار، برای نگهداری از دادهها مهم خود و مشتریاناش، به یک بخش بایگانی نیاز دارد. علاوه بر دادههای بایگانی، اسناد و مدارک هر پروژه، اطلاعات مهم پیشرفت پروژههای مختلف، فعالیتهای انجام شده توسط هر کارمند و دهها فایل دیگر، روزانه تولید میشوند. شما هم بهخوبی میدانید حذف ناگهانی حتی یکی از جزئیترین این فایلها، میتواند تمام ساختار پروژهها یا در موارد حادتر، حتی ساختار کسبوکار را تهدید کند. بنابراین همه کسبوکارها برای حفظ و نگهداری دادههای خود، به یک فضای امن، بزرگ و البته قابل اطمینان نیاز دارند و رایانش ابری میتواند این فضا را در اختیارشان بگذارد، اما این فضا کجا است؟
سرویس ابری از کجا میآید؟
دقیقا همانند تامینکنندههای اینترنت، مجموعههای خاصی وجود دارند که سرویس ابری را توسعه داده و آن را در اختیار کاربران خود در سرتاسر دنیا قرار میدهند. این سرویسدهندهها با نام اختصاری CSP شناخته میشوند. CSP مخفف عبارت Cloud Service Provider بوده و ترجمه دقیق آن «ارائهدهنده سرویس ابری» است.
مجموعهها با داشتن یک حساب اختصاصی در سرویس ابری ارائهشده توسط CSP منتخب خودشان، میتوانند تمام دادهها، اسناد، مدارک، پروژهها و همه اطلاعات مهم خود را در آنجا نگهداری کنند و در زمان نیاز، بهراحتی و بهسرعت، به همه آنها دسترسی داشته باشند.
تاریخچه استفاده از سرویسهای ابری
درست مثل همه فناوریهای جذاب و توسعهیافته، استفاده از سرویس ابری هم یک نقطه شروع داشت و از آن روز به بعد، کمکم و با پیشرفت دنیای تکنولوژی و معرفی انواع فناوریها، سرویس ابری هم پیشرفتهای چشمگیری داشت. مفهوم اولیه کلود یا همان رایانش ابری از سالها پیش و دقیقا از 1960 آغاز شد. در تصویر زیر تاریخ تحول این مفهوم را از دهه ۱۹۷۰ به بعد مشاهده میکنید. اگر بخواهیم تاریخ مشخصی برای همهگیری استفاده از این مفهوم اشاره کنیم باید به کنفرانس خبری گوگل در سال ۲۰۰۶ اشاره کنیم. در این کنفرانس، مدیرعامل گوگل اعلام کرد که « در حال حاضر، با یک مدل جدید و خاص روبهرو هستیم. ما به این مدل، پردازش ابری میگوییم، چون در این مدل، سرورها باید جایی دورتر، شاید در ابرها قرار داشته باشند.»
پس از این کنفرانس، اصطلاح کلود و سرویس ابری، در انواع مقالهها ظاهر شد و مردم متوجه شدند که برای استفاده از دادههای گوناگون، نیازی نیست که همه آن دادهها در یک مکان فیزیکی نزدیک، قرار داشته باشند و میتوان از راه دور هم به دادههای مختلف، دسترسی پیدا کرد. این مفهوم و مزیتهای فوقالعاده آن، باعث شد که افراد بیشتری به استفاده از آن رو آورده و از فواید فوقالعاده رایانش ابری بهره ببرند. با وجود فراوانی استفاده از این سرویس کلود، هنوز و همچنان یک سوال مهم وجود دارد: فواید اصلی و مهم استفاده از سرویس های ابری چیست؟
مزایای مهم استفاده از سرویس های ابری و تاثیر آن بر توسعه کسب و کار
سرویس رایانش ابری با داشتن مزیتهای منحصر بهفرد، توجه بخش عظیمی از مدیران و حتی کاربران عادی دنیا را به خود جلب کرده است. در ادامه، برخی از مهمترین فواید کلود را با هم مرور میکنیم:
کاهش هزینهها در چند حوزه بهصورت همزمان
بدون شک، کاهش هزینهها را همیشه بهعنوان اولین مزیت کلود، در تمام مقالههای مرتبط با رایانش ابری خواهید دید. در ادامه، به سوال مهم و همیشگی سرویس ابری چگونه باعث کاهش هزینه میشود، پاسخ میدهیم:
عدم نیاز به خرید سختافزار
اولین و مهمترین معضل برای اغلب مجموعهها، اختصاص هزینه مشخص به خرید ابزارها و البته سرورهای مختلف است. بدیهی است که رایانش ابری، این مشکل را بهراحتی حل کرده و برای استفاده از آن، کسبوکارها نیازی به خرید سختافزار ندارند. ناگفته پیدا است که اولین بخش صرفهجویی در هزینهها، عدم نیاز به خرید سختافزار و تخصیص بودجه مشخص به آن خواهد بود.
عدم پرداخت هزینه بر اساس پیشبینیهای اولیه
هیچکس در زمان شروع کار، دقیقا نمیداند که میزان استقبال کاربران از کسبوکارش چقدر خواهد بود. به همین خاطر، پیشبینیهای اولیه در رابطه با این موضوع، در اغلب موارد قابل اطمینان نیستند.
خرید سرورهای فیزیکی در شروع کار و عدم استفاده از آنها در ادامه مسیر یکی از احتمالات همیشگی است. از سوی دیگر، نیاز به خرید چند باره سرور با افزایش تقاضای روزانه کاربران، با توجه به افزایش لحظهای هزینهها، میتواند بخش زیادی از سرمایه اولیه هر کسبوکاری را از بین ببرد و حتی آن را با چالش از بین رفتن سرمایه، مواجه کند.
در سرویس ابری، این مشکل بهخوبی حل شده و هر کاربر (مجموعه یا حساب کاربری)، تنها بر اساس نیاز خود، فضای بیشتری خریداری کرده و بابت فضایی که از آن استفاده نمیکند، هزینه بیشتری پرداخت نخواهد کرد.
عدم پرداخت هزینه تعمیر، نگهداری و مدیریت دیتاسنتر
برای بخشی از مجموعهها، تعداد سرورها و میزان حافظه و فضای مورد نیاز، دقیقا مشخص است و به همین خاطر، ترجیح میدهند همان سرورهای فیزیکی را خریداری کرده و هزینه اولیه را پرداخت کنند. در این صورت، تصور خواهند کرد استفاده از رایانش ابری، برای کسبوکارشان چندان مناسب نیست که در این بخش و برای این دسته از کاربران، باید هزینه تعمیر، نگهداری و مدیریت دیتاسنتر را یادآوری کنیم.
همه دیتاسنترها، به مدیریت دقیق و کامل نیاز دارند. هزینه نگهداری از دیتاسنترها همراه با هزینه پرداخت شده به نیروهای متخصص برای انجام این وظایف، در یک بازه زمانی مشخص، عدد قابل توجهی خواهد بود. بدون شک، در زمان استفاده از کلود همه این هزینهها حذف میشوند.
این سه مورد بهصورت همزمان، بخش عظیمی از سرمایه هر کسبوکار را به خود اختصاص خواهند داد که با استفاده از سرویس ابری، همه آنها بهطرز قابل توجهی کاهش یافته یا بهکلی صفر میشوند.
افزایش سرعت کسب و کارها در راستای خدماتدهی بهتر و سریعتر
یکی از مهمترین نقاط قوت هر کسبوکار، ارائه بهترین خدمات به مشتریان خود است. استفاده از رایانش ابری با تمرکز بر سه اصل مهم سرعت، قدرت و انعطافپذیری، ارائه بهترین خدمات به کاربران را تضمین میکند. در سرویس ابری هر مجموعه برای افزودن منابع جدید IT، تنها به چند کلیک نیاز دارد و این موضوع، با توجه به حالت کلاسیک انجام این کار و طیکردن فرآیند بررسی نیاز، برآورد هزینه، ارسال درخواست، تایید درخواست، خرید منابع، نصب و راهاندازی سیستمها، بهطرز قابل توجهی کمتر خواهد بود. به همین خاطر، هر مجموعه بهسرعت میتواند منابع مورد نیاز خود را بهدست آورد و در راستای افزایش خدمات خود، این منابع را به کار گیرد.
انعطافپذیری بالا همراه با افزایش نظارت
با اینکه در اغلب موارد، افزایش انعطافپذیری به کاهش نظارت منجر میشود، خوشبختانه در سرویس ابری این دو مزیت بهخوبی در کنار هم قرار گرفتهاند. مدیران بهراحتی میتوانند در عین افزایش انعطافپذیری اجرای پروژهها، نظارت کافی و چند مرحلهای هم بر بخشهای مختلف اجرای پروژه داشته باشند.
در واقع مهمترین مزیت رایانش ابری که در پاندمی اخیر اهمیت آن بیش از پیش عیان شد، امکان استفاده از منابع مختلف از راه دور است. در این صورت، استخدام نیروهای متخصص و آموزشدیده، با محدودیتهای جغرافیایی روبهرو نیست. همه نیروها، بهراحتی میتوانند از بخشهای مختلف شهر، کشور و حتی دنیا، به پروژه دسترسی داشته باشند و نکته بسیار مهمتر، تعیین میزان دسترسی هر کاربر با توجه به جایگاه و وظایف او در پروژه و در نتیجه، افزایش انعطافپذیری کار است.
همزمان با افزایش انعطافپذیری، امکان نظارت بر هر بخش از پروژه انجام شده، توسط مدیران ارشد نیز امکانپذیر است. با توجه به این موارد باید بگوییم که یکی از مهمترین مزایای سرویس ابری برای کسبوکارها، افزایش انعطافپذیری و در عین حال افزایش نظارت است.
دسترسی به جدیدترین نرمافزارهای مدیریتی بدون نیاز به صرف زمان و هزینه
در دنیای کاملا دیجیتال، استفاده از بهترین و بهروزترین نرمافزارها – از ATS و بررسی نرمافزاری رزومههای متقاضیان گرفته تا انواع نرمافزارهای امنیتی و مدیریت مجموعه- تاثیر چشمگیری بر پیشرفت مجموعه و حتی افزایش قدرت کسبوکار در مقابل بزرگترین رقبا خواهد داشت. بدون شک، صرف زمان کافی برای یافتن این نرمافزارها، انتخاب بهترین آنها، خرید آن نرمافزار و راهاندازی آن، میتواند بخش زیادی از منابع شما را هدر داده و شاید در طی همین مدت، نرمافزار کارآمدتری به بازار آمده باشد.
یکی دیگر از مزایای سرویس ابری برای مجموعههای مختلف، ارائه بهترین و بهروزترین «نرمافزارهای مدیریتی» است. با این مشخصه مهم، هر کسبوکار تنها کافی است از نرمافزارهای ارائهشده در کلود استفاده کند و با کمک آن، بخش زیادی از فعالیتهای مدیریتی مجموعه خود را بهبهترین شکل ممکن، اجرا نماید.
فضای ذخیرهسازی نامحدود
در بخشهای پیش، به این موضوع اشاره شد که خرید فضا، متناسب با میزان فعالیت و نیاز مجموعه شما، در کلود امکانپذیر است. نکته مهم و اصلی سرویس ابری که بدون شک یکی از مهمترین فواید کلود هم به شمار میآید، امکان استفاده از فضای ذخیرهسازی نامحدود است. در واقع همه میتوانند بدون محدودیت، از فضای ذخیرهسازی رایانش ابری استفاده کنند و دغدغه اتمام فضا، به تاریخ میپیوندد.
قابلیت اطمینان بالا با امکان بازبینی همه تغییرات کوچک و بزرگ
با اینکه ممکن است بررسی همه تغییرات کوچک در اغلب پروژهها، چندان ضروری نباشد، اما در صورت اجرای یک پروژه حساس، بدون شک مدیران اصلی به بررسی تمام تغییرات جزئی اجرا شده، نیاز دارند. سرویس ابری با ثبت دقیق هر تغییر، این قابلیت اطمینان فوقالعاده را در اختیار مدیران قرار میدهند و بخش مهمی از نگرانیهای اصلی هر مدیر در راستای مبهمبودن اجرای پروژه، از بین میرود.
پشتیبانی آسان و بازیابی سریع دادهها
در صورتی که پیش از این، از دادههای حجیم خود از سرورهای فیزیکی، پشتیبان گرفته باشید، بهخوبی این مزیت فوقالعاده را درک خواهید کرد. گرفتن یک نسخه پشتیبان یا همان بکاپ، از سرویس ابری خیلی سریعتر بوده و بازیابی دادهها نیز بهراحتی انجام میشود.
بنابراین اگر دادههای ارزشمندی دارید که به پشتیبانگرفتن مدام نیاز دارند، بهترین روش برای حفظ این دادهها از انواع خطرات فیزیکی و بلایای طبیعی، استفاده از کلود خواهد بود. با وجود همه این مزایای رایانش ابری و فواید فوقالعاده آن، بدون شک مهاجرت به سرویس ابری وسوسهانگیز بهنظر میرسد. با وجود این، همه کاربران قبل از تغییر نوع فضای ذخیرهسازی خود، باید چند مورد مهم را نیز بررسی کرده و به خاطر بسپارند.
قبل از مهاجرت به کلود باید چه نکاتی را در نظر بگیریم؟
فرآیند انتقال دادههای مجموعه از سرورهای فیزیکی به سرویس ابری، مهاجرت به کلود نامیده میشود. بدیهی است که انجام این کار، استراتژی خاص خود را میطلبد، به برنامهریزی کامل نیاز دارد و البته در زمان انجام این فرآیند، باید همه مدیران چند نکته مهم را در نظر داشته باشند. در ادامه، برخی از مهمترین موارد را بهاختصار، با هم مرور خواهیم کرد:
- بررسی فواید مهاجرت به کلود و تاثیر آن بر افزایش قدرت مجموعه؛
- بررسی ابزارهای مختلف مثل SaaS، ابزارهای منبع آزاد و پردازندههای دادههای بزرگ و انتخاب ابزار مناسب پس از آن؛
- انتخاب استراتژی برای مهاجرت به کلود؛
- تعیین یک برنامه کاربردی با در نظر گرفتن استراتژی منتخب؛
- بررسی میزان هزینهها، ریسکها و قوانین موجود برای استفاده از سرویس ابری.
بدون شک، انتخاب یک فضای جدید و شروع به کار در آن، جنبههای گوناگونی دارد و شاید در نگاه اول، ادامهدادن با روش سنتی، کافی به نظر برسد. با وجود این، فراموش نکنید که در دنیای فعلی، برنده کسی است که بتواند زودتر و بهتر از سایر رقبا، خود را با جدیدترین شرایط وفق دهد و چرا شما، آن برنده نباشید؟