آشنایی با توزیع‌های لینوکس و نحوه انتخاب توزیع مناسب

سیستم عامل‌هایی مانند ویندوز و MacOS تنها از یک ساختار بهره می‌برند و به شما اجازه نمی‌دهند تا با دستکاری هسته اصلی این سیستم عامل‌ها، آن را برای کارهای مختلف سفارشی سازی بکنید. اما در دنیای لینوکس همه چیز فرق می‌کند. 

از آنجایی که لینوکس یک هسته متن‌باز است، توسعه‌دهندگان می‌توانند با انجام ویرایش‌های مختلف، نسخه‌ها یا توزیع‌های متفاوتی از لینوکس را ایجاد کرده و حتی آن را با دیگران به اشتراک بگذارند. 

اما حالا برای استفاده‌کنندگان لینوکس و افرادی که قصد دارند وارد دنیای لینوکس شوند یک چالش به‌وجود آمده و آن این است که با وجود صد‌ها توزیع مختلف از لینوکس کدام مورد برای ما مناسب است و باید با کدام مورد کار را شروع کرد!

هدف اصلی ما در این مطلب از وبلاگ هم‌روش آشنا کردن شما با لینوکس، توزیع‌های مختلف آن و انتخاب یک توزیع مناسب براساس فاکتورهای مختلف است.

لینوکس چیست؟

در یک تعریف عمومی، می‌توان لینوکس را مانند ویندوز یک سیستم عامل دانست، اما در تعریف تخصصی، لینوکس به‌صورت مستقل یک سیستم عامل نیست، بلکه یک هسته یا Kernel است که در کنار ابزارهای دیگری، یک سیستم عامل کامل را تشکیل می‌دهد.

اگر بخواهیم به‌صورت بسیار ساده از اهمیت «هسته یا Kernel» یک مثال بیاوریم می‌توانیم موتور ماشین را در نظر بگیریم. موتور ماشین البته که اصلی‌ترین بخش یک خودرو است اما به‌تنهایی نمی‌تواند نیاز نهایی ما را برطرف کند.

هسته لینوکس اولین بار در سال ۱۹۹۱ توسط لینوس توروالدز به صورت متن باز و رایگان منتشر شد. از آن زمان به بعد ما شاهد حضور لینوکس در بسیاری از حوزه‌های مختلف هستیم. یک مثال جامع که بیشتر ما تجربه استفاده از آن را داریم سیستم عامل اندروید است. 

سیستم عامل اندروید که در موبایل‌ها استفاده می‌شود خود یکی از سیستم عامل‌هایی‌ست که از هسته اصلی لینوکس برای اجرا شدن استفاده می‌کند. دلیل این موضوع نیز به متن باز بودن هسته لینوکس برمی‌گردد. در نتیجه لینوکس را می‌توانید در بیشتر جاها مشاهده کنید: سیستم‌ عامل‌های مربوط به خودروهای خودران، تلویزیون‌های هوشمند، دستگاه‌های IoT، دستگاه‌های صنعتی، ربات‌ها و… . 

متن باز بودن لینوکس باعث شده تا نسخه‌های بسیار متفاوتی از آن عرضه شود که به این نسخه‌ها اصطلاحا توزیع یا Distribution گفته می‌شود. بیایید با این توزیع‌ها بیشتر آشنا شویم.

منظور از توزیع‌های لینوکسی یا Linux Distributions چیست؟

از آنجایی که هسته لینوکس به‌صورت متن‌باز منتشر شده است، شرکت‌ها و افراد بسیار زیادی در گوشه‌و‌کنار دنیا، نسخه‌های مختلفی از سیستم عامل‌های لینوکس که ما به آن‌ها توزیع می‌گوییم را ایجاد کرده‌اند که هر کدام کاربرد متفاوتی را ارائه می‌دهند. 

دلیل اینکه صدها توزیع مختلف از لینوکس وجود دارد این است که هر کدام با در نظر گرفتن یک کاربرد اختصاصی ایجاد شده است. برای مثال زمانی که بخواهیم روی یک دستگاه کوچک Raspberry pi یک سیستم عامل را اجرا کنیم با توجه به محدودیت‌های سخت‌افزاری که دارد، نمی‌توانیم از توزیع نسبتا سنگینی مانند اوبونتو استفاده کنیم، به جای آن ما از یک توزیع سفارشی به نام Raspberry pi OS استفاده می‌کنیم. 

پس براساس همین مثال می‌توانیم به این نتیجه برسیم که چرا توزیع‌های مختلفی برای لینوکس وجود دارد. اما جدای از اینکه سخت افزار در شکل‌گیری یک توزیع لینوکس نقش دارد، نیازمندی یک شخص یا شرکت نیز تاثیرگذار است.

برای مثال شرکتی را در نظر بگیرید که قصد دارد در دستگاه‌های‌ش از یک سیستم عامل با حداکثر امنیت استفاده کند.

در این حالت استفاده از توزیع‌های همگانی مانند دبیان، مینت، منجارو و… چندان کار درستی نیست. به جای چنین کاری توزیع‌هایی وجود دارد که با در نظر گرفتن لایه‌های مختلف امنیتی توسعه داده شده‌اند که می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. توزیع‌های Parrot OS و BlackArch دو نمونه از این دست توزیع‌ها هستند. 

همچنین برخی از شرکت‌ها که بودجه زیادی دارند توزیع‌های سفارشی از لینوکس را برای خودشان ایجاد می‌کنند. در این سناریو متخصصین مربوطه تلاش می‌کنند تا با در اختیار گرفتن هسته لینوکس و ابزارهای جانبی یک توزیع با امنیت بالا را ایجاد کنند که کاربران آن شرکت بتوانند در نهایت امنیت از یک سیستم عامل استفاده کنند.

معرفی محبوب‌ترین توزیع‌های لینوکس

برای اینکه نمونه‌هایی کلی از توزیع‌های لینوکس را در نظر داشته باشید، در این بخش از مطلب قصد داریم شما را با محبوب‌ترین و پر استفاده‌ترین توزیع‌های لینوکس آشنا کنیم.

مواردی را که در ادامه خواهید دید از جمله پایدارترین توزیع‌های لینوکسی هستند که برای نیاز‌های متفاوتی ساخته شده‌اند و تنها یک کاربرد ندارند.

همچنین این موارد بیشتر برای End-Userها بوده و ما قصد نداریم توزیع‌هایی که فقط برای مدیریت سرور استفاده می‌شوند را به شما معرفی کنیم.

توزیع اول: اوبونتو یا Ubuntu

اوبونتو به‌عنوان محبوب‌ترین و پر استفاده‌ترین توزیع لینوکس شناخته می‌شود که در اصل خود یک توزیع ساخته شده براساس توزیع Debian است که در ادامه در ارتباط با آن نیز آشنا خواهیم شد. اوبونتو تلاش دارد تا یک توزیع مناسب برای کاربران دسکتاپ باشد و تجربه‌ای بی نقص را در این زمینه ارائه کند. 

اولین بار این توزیع در سال ۲۰۰۴ توسط شرکت Canonical معرفی شد و هدف اصلی آن ساده کردن استفاده از لینوکس بدون نیاز به درگیر شدن با محیط متنی بود. به همین دلیل اوبونتو در مدت زمان بسیار کوتاهی محبوبیت بالایی را به‌دست آورد. 

البته اوبونتو جدای از اینکه یک توزیع محبوب برای کاربران دسکتاپ است، برای مدیریت سرور نیز یکی از انتخاب‌های پایدار و حرفه‌ای است. بسیاری از شرکت‌ها و وبسایت‌ها از اوبونتو به عنوان سیستم عامل سرورشان استفاده می‌کنند.

از ویژگی‌های اصلی اوبونتو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• رابط کاربری گرافیکی ساده با قابلیت شخصی‌سازی بالا
• امنیت و پایداری بالا
• پشتیبانی از Desktop Environmentهای مختلف (محیط‌های دسکتاپی)
• مناسب برای کاربران دسکتاپ و سرور

توزیع دوم: دبیان یا Debian

دبیان یک توزیع مادر است، به این معنا که توزیع‌های بسیار زیادی هستند که از این توزیع به عنوان توزیع پایه خود استفاده می‌کنند. یکی از دلایل اهمیت بالای دبیان در میزان پایداری بالا آن است که به‌دلیل مشارکت بسیار زیاد توسعه‌دهندگان حرفه‌ای و کسب کردن تجربه بیشتر در دنیای لینوکس است. از این رو می‌توان دبیان را یکی از بی مشکل‌ترین توزیع‌های لینوکسی دانست.

این توزیع اولین بار در ۱۹۹۳ ساخته شد و از آن زمان تا اکنون به بزرگ شدن و توسعه یافتن ادامه داده است. البته نرخ به‌روزرسانی این توزیع به نسبت اوبونتو کمتر است اما بیشتر توزیع‌های امروزی بر پایه آن ساخته می‌شوند.

از ویژگی‌های اصلی دبیان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پایداری بالا و کمترین نرخ باگ
• پشتیبانی از محیط‌های دسکتاپ متفاوت
• داشتن سیستم مدیریت پکیج حرفه‌ای apt

توزیع سوم: OpenSUSE

توزیع OpenSUSE یکی دیگر از توزیع‌های پایدار لینوکس است که از خانواده کاملا متفاوتی از توزیع دبیان توسعه یافته است. بنابراین OpenSUSE را می‌توان از هر توزیع‌ دیگری مستقل دید و در نتیجه مانند اوبونتو به دبیان یا توزیع دیگری وابسته نیست. 

اوپن سوزه در سال ۲۰۰۵ برای اولین بار توسط یک تیم آلمانی منتشر شد و تا به اکنون به توسعه یافتن ادامه داده است. 

این توزیع یک توزیع Enterprise به حساب می‌آید و بیشتر در مدیریت سرور مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما برای کاربران دسکتاپ نیز نسخه‌هایی را ارائه کرده که بیشتر توسط کاربران حرفه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. از این جهت ممکن است به عنوان یک کاربر عادی با استفاده کردن از سوزه مشکل داشته باشید.

از ویژگی‌های اصلی اوپن سوزه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دارا بودن ویژگی‌های حرفه‌ای به صورت یکجا
• پشتیبانی از محیط‌های دسکتاپ مختلف
• داشتن پکیج منیجر منحصر به فرد
• پشتیبانی سازمانی حرفه‌ای

توزیع چهارم: فدورا یا Fedora

فدورا یکی دیگر از منحصر به فردترین توزیع‌های لینوکس است که به خانواده توزیع‌های قبلی که به آن‌ها اشاره کردیم وابسته نبوده و بخشی از پروژه‌های شرکت Red-Hat به حساب می‌آید.

فدورا تنها توزیع شرکت ردهت است که برای کاربران خانگی توسعه یافته و مانند توزیع‌های دیگر از محیط‌های دسکتاپی متفاوتی برخوردار است. 

این توزیع اولین بار در سال ۲۰۰۳ عرضه شد، وجود پکیج منیجر منحصر به فرد، پیاده‌سازی مستقل از توزیع‌های دیگر و کاربری آسان از جمله ویژگی‌های توزیع فدورا است که آن‌ را برای عاشقان دنیای Red-Hat جذاب کرده است. از آنجایی که این توزیع توسط یک شرکت حرفه‌ای مدیریت و توسعه داده می‌شود، از جمله پایدارترین توزیع‌ها به شمار می‌رود.

از ویژگی‌های اصلی فدورا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پشتیبانی از محیط‌های دسکتاپی متفاوت
• داشتن پکیج منیجر منحصر به فرد
• کاربری آسان در عین حرفه‌ای بودن
• پایداری و امنیت بالا

چه معیارهایی برای انتخاب یک توزیع لینوکسی وجود دارد؟

وجود توزیع‌های مختلف لینوکس یکی از ویژگی‌ها و خاصیت‌های مهم این سیستم عامل است اما برای افراد مبتدی این موضوع می‌تواند به یک بحث چالش برانگیز تبدیل شود. دلیل آن نیز این است که در شروع کار کردن با لینوکس نمی‌دانند از چه توزیعی استفاده کنند و برای همین در انتخاب یک توزیع بین توزیع‌های مختلف سرگردان می‌‌شوند. 

در ادامه قصد داریم به صورت کوتاه راجع به ۳ فاکتوری صحبت کنیم که باعث می‌شوند ساده‌تر یک توزیع را برای استفاده خودتان انتخاب کنید.

کاربری

یکی از مهمترین فاکتورها برای انتخاب توزیع لینوکس نوع کاربری آن است. هر توزیع برای یک کار خاص طراحی شده است. برای مثال اوبونتو برای استفاده روزمره کاربران دسکتاپ ایجاد شده است اما توزیع BlackArch برای کاربرانی که قصد انجام کارهای مربوط به امنیت را دارند مناسب است.

سخت‌افزار

 بعضی از توزیع‌های لینوکس به منابع بیشتری از سخت‌افزار نیاز دارند در نتیجه اگر کامپیوترتان قدیمی بوده و از سخت افزار چندان قدرتمندی استفاده نمی‌کند بهتر است سراغ توزیع‌های سبک مانند Lubuntu یا Xubuntu بروید.  

پشتیبانی و مستندات

 این مسئله برای افرادی که مبتدی هستند بسیار مهم است، حتما در زمان انتخاب توزیع‌ مورد نظرتان دقت کنید که منابع آموزشی کافی و جامعه کاربری بزرگی داشته باشد تا در صورت برخورد با هر چالشی بتوانید از طریق آن‌ها، مشکلات‌تان را حل کنید. همچنین مطمئن شوید که توزیع‌تان به صورت مداوم بروزرسانی دریافت می‌کند و از رده خارج نشده باشد.

جمع‌بندی

لینوکس یکی از مهمترین تکنولوژی‌هایی‌ست که تقریبا در هر جایی حضور دارد. به عنوان یک هسته یا Kernel لینوکس توانسته در طی سال‌های مختلف در شرکت‌های بسیار زیادی مورد استفاده قرار بگیرد و با ترکیب شدن با نرم‌افزارهای مختلف به یک سیستم عامل تمام عیار تبدیل شود. 

دانستن چگونه کار کردن با این سیستم عامل برای بسیاری از حوزه‌های شغلی مربوط به دنیای نرم‌افزار و شبکه به یکی از ضرورت‌ها تبدیل شده و بنابراین نیاز است که حتما آن را یاد بگیرید. ما در این مطلب از وبلاگ هم‌روش سعی کردیم تا شما را با چیستی لینوکس، مفهوم توزیع‌ها، توزیع‌های محبوب لینوکس و فاکتورهایی برای انتخاب یک توزیع آشنا کنیم. در آینده مطالب بیشتری در ارتباط با لینوکس را در این وبلاگ شاهد خواهید بود.