این روزها استفاده از نرم‌افزارها و سرویس‌هایی که بر روی فضای ابری میزبانی می‌شوند، به راه‌حلی رایج در بسیاری از کسب‌وکارها تبدیل شده‌اند. PaaS یکی از مدل‌های رایج در ارائه سرویس‌های ابری است که در ادامه بیشتر با آن آشنا خواهیم شد.
PaaS چیست؟
Paas، یا پلتفرم به‌عنوان سرویس، مدلی در استفاده از فضای ابری است که کاربران می‌توانند از پلتفرمی که طرف ثالث از طریق اینترنت و فضای ابری ارائه می‌کند بهره ببرند.
از نرم‌افزارهای on-permise تا استفاده از فضای ابری
تا همین چند سال پیش خبری از رایانش ابری و نرم‌افزارهای ابری نبود. مدل رایج نگه‌داری و اجرای نرم‌افزارها در این دوره، استفاده از نرم‌افزار on-permise بود.
نرم‌افزارهای On-permise
نرم‌افزار on-permise نرم افزاری است که به‌جای آنکه در دیتاسنتر و فضای ابری ریموت نصب و اجرا شود، بر روی کامپیوترهای موجود در محل کار یک شرکت یا شخص قرار می‌گیرد. بنابراین در مدل on-permise خبری از شرکتی واسط برای ارائه خدمات میزبانی و اجرای نرم‌افزارها نیست.
زمانی که شما از نرم‌افزارهای on-permise استفاده می‌کنید به این معناست که تمام مسائل مربوط به نگه‌داری، تعمیر، امنیت و به‌روزسانی نیز همگی محدود به درون شرکت باقی می‌ماند.
برای مثال، شرکت نرم افزار موردنظر را می‌خرد، آن را روی سرورهای خودش نصب می‌کند، دیتابیس‌های مربوطه را به نرم افزار وصل می کند و پیکربندی‌های سیستم عامل را انجام می‌دهد. همه کارهای بعدی مانند نگه‌داری و به‌روزرسانی نیز به همین شکل درون شرکت انجام می‌گرد؛ همانطور که می‌بینید در این مدل خبری از شرکت‌ها و طرف‌های ثالث در هیچ کدام از این مراحل نیست.
کاستی‌های نرم‌افزارهای on-permise
نرم‌افزارهای on-permise نقاط قوت خاص خود را دارند. برای مثال در این حالت سازمان‌ها و شرکت‌ها کنترل بیشتری بر روی زیرساخت خود دارند. اما این مدل مشکلاتی زیادی نیز داشت که راه را برای استفاده از مدل‌های مبتنی بر فضای ابری باز کرد. در اینجا به چند مشکل اساسی نرم‌افزارهای on-permise اشاره می‌کنیم:
هزینه بالا
یکی از مهم‌ترین مشکلات نرم‌افزارهای on-permise هزینه‌های بالای این نرم افزارهاست. هزینه خرید تجهیزات زیرساخت، خرید نرم‌افزارها، داشتن نیروی متخصص برای نصب تجهیزات، نگه‌داری و به‌روزرسانی آنها همگی نیازمند صرف هزینه هستند.
توسعه‌پذیری کند
از آنجایی که نرم‌افزارهای on-permise به صورت لوکال اجرا می‌شوند بنابراین نیاز است تا همه سیستم‌ها و کامپیوترهایی که این نرم افزار روی آنها اجرا می شود از نظر سخت‌افزاری و نرم افزاری با آن سازگار باشد. همین مورد باعث می‌شود بخشی از نیروی فنی شرکت دائما درگیر مسئله سازگار کردن سیستم‌های مختلف با هم دیگر شود.
سخت بودن بک‌آپ‌گیری از داده‌ها
گرفتن بک‌آپ از دیتاها نیازمند زیرساخت و توانای فنی بیشتر است. در مدل on-permise یکی از مشکلات همیشگی شرکت‌ها نحوه بک‌آپ‌گیری و روش‌های نگه‌داری از آن است.
مدل‌های رایانش ابری؛ جایگزینی برای نرم‌افزارهای on-permise
همانطور که گفتیم کاستی‌های مدل on-permise راه را برای استفاده از روش‌های جدیدتر باز کرد. در یک دهه اخیر، دنیای فناوری به سمت استفاده از خدمات ابری حرکت کرده است. به عبارت دیگر سازمان‌ها برای کاهش فشارهای عملیاتی، صرفه‌جویی در زمان، کاهش هزینه‌ها و بهبود عملکردها، معماری‌های رایانش ابری را به کار گرفته‌اند.
چهار مدل بسیار مشهور و رایج در این حوزه عبارت‌اند از: پلتفرم به‌عنوان سرویس (PaaS)، نرم افزار به‌عنوان سرویس(SaaS)، زیرساخت به‌عنوان سرویس(IaaS) و فانکشن‌ها به‌عنوان سرویس(FaaS).
حالا که با فرایند رسیدن از مدل on-permise به مدل‌های رایج در فضای ابری آشنا شدیم، بیشتر می‌توانیم درباره PaaS صحبت کنیم.
چرا از PaaS استفاده می‌کنیم؟
پلتفرم به عنوان سرویس (Paas) مدلی در رایانش ابری است. در این مدل، شرکت‌ها و سازمان‌ها نیازهایشان در حوزه ابزارهای نرم‌افزاری و سخت‌افزاری را از طریق کسبوکارهای واسطی رفع می‌کنند که این خدمات را بر بستر ابری برای‌شان فراهم می‌کنند. معمولاً این ابزارها بخشی از نیازهای کاربران فنی را در توسعه اپلیکیشن‌ها پوشش می‌دهد.
معمولاً ارائه‌دهندگان سرویس‌های Paas خدماتشان را بر روی زیرساخت‌های خودشان ارائه می‌دهند؛ این امکان باعث می‌شود مشتریان دیگر دغدغه زیرساخت، میزبانی و نگه‌داری زیرساخت‌های خودشان را نداشته باشند.
معماری PaaS
به‌صورت کلی، معماری پس سه جزء اصلی دارد:
زیرساخت ابری: شامل ماشین‌های مجازی، فایروال‌ها، شبکه، ذخیره‌سازی، و سیستم عامل
ابزارهای نرم افزاری: که برای توسعه، مدیریت، و استقرار اپلیکیشن‌ها از آنها استفاده می شود.
رابط کاربری گرافیکی: نظارت بر همه مراحل چرخه حیات اپلیکیشن‌ها را ساده‌تر و فشار کاری مربوط به این بخش را کم می‌کند.
همانطور که گفتیم، پلتفرم‌های PaaS اغلب اجزای زیرساختی موردنیاز برای ساخت و استفاده از اپلیکشن در رایانش ابری را فراهم و مدیریت می‌کنند.
این مسئله به این معناست که زیرساخت‌های زیربنایی توسط ارائه‌دهنده نصب، پیکربندی و نگه‌داری می‌شوند. این مدل این امکان را برای کاربر فراهم می‌کند تا به زبان‌ها، کتابخانه‌ها، ابزارها و سرویس‌هایی برای توسعه اپلیکیشن خود دسترسی داشته باشد. بعضی از سرویس‌های پس سطح معینی از دسترسی به تنظیمات پیکربندی ابزارها را نیز برای کاربران فراهم می‌کنند. ولی به‌صورت کلی، توسعه‌دهندگان می‌توانند اپلیکیشن‌های خود را با یک رابط کاربری ساده پیکربندی کنند.
تفاوت PaaS،IaaS،SaaS
صحبت درباره پس بدون اشاره به مدل‌های دیگر ارائه خدمات رایانش ابری دشوار است. بین هر کدام از این مدل‌ها تفاوت‌های مهم و اساسی وجود دارد و هر کدام با توجه به نیاز و خواسته کاربران، نقاط قوت و ضعف خود را دارند.
تفاوت PaaS و IaaS
مدل IaaS منابع موردنیاز کاربران در سطح اینترنت، مانند شبکه، ذخیره‌سازی و دیگر اجزای زیرساختی را فراهم می‌کند. با استفاده از IaaS کاربر بر زیرساخت خود و نرم‌افزارها و ابزارهای مرتبط با آن کنترل کامل دارد. با این حال در این مدل نیز مدیریت
زیرساخت‌های فیزیکی مانند سرورهای فیزیکی و دیتاسنترها با شرکت ارائه‌دهنده IaaS است.
در مدل IaaS، کاربران می‌توانند سطح دسترسی و کنترل بر زیرساختشان را خودشان انتخاب کنند. با این حال گفتیم که در این حالت نیز امکان مدیریت سخت‌افزارهای فیزیکی برای خود کاربران وجود ندارد.
توسعه‌دهندگان می‌توانند در تنظیم زیرساخت‌هایشان تعیین کنند که چه سطحی از دسترسی را می‌خواهند. در Paas، برخلاف IaaS کاربر پلتفرم به مدیریت سیستم عامل یا دیگر اجزای زیرساخت دسترسی ندارد. PaaS راه‌حلی کاملاً مدیریت‌شده در اختیار توسعه‌دهندگان می‌گذارد. با اینکه در این حالت سطح دسترسی توسعه‌دهنده نسبت به مدل IaaS کمتر است، اما پس برای برخی دیگر از کاربری ها مناسب‌تر است.
تفاوت PaaS و SaaS
احتمالاً تا الان دیگر فهمیده‌اید که ما تفاوت میان مدل‌های مختلف رایانش ابری را بر اساس سطح دسترسی که برای کاربران ارائه می‌کنند توضیح داده‌ایم. سطح دسترسی در مدل SaaS با PaaS چه تفاوتی دارد؟
در مدل SaaS ما نسب به Paas هم یک قدم جلوتر می رویم. یعنی در SaaS کاربر فقط به یک رابط کاربری گرافیگی دسترسی دارد و دیگر کاری ندارد. در این حالت نیازی نیست کاربر بداند که در پشت صحنه چه خبر است معمولاً کاربر می‌تواند با چند کلیک و عملیات ساده نیازهایش را رفع کند.
مزایای استفاده از PaaS
کاهش زمان کدزنی
پلتفرم به عنوان سرویس ابزارهای توسعه، ویژگی‌های امنیتی، سرویس‌های مربوط به دایرکتوری، و اپ‌های آماده در اختیار کاربران قرار می‌دهد. با این ویژگی‌ها دیگر نیازی نیست توسعه‌دهندگان به‌صورت جداگانه برای داشتن هر کدام از این بخش‌ها دست به کد شوند.
افزایش قابلیت‌ها و کارایی با استفاده از نیروی کار کمتر
PaaSها ابزارهای به‌روز در حوزه رایانش ابری ارائه می‌دهند. با استفاده از این ابزارها قابلیت‌های تیم‌های فنی و توسعه‌دهندگان بالا می رود، بدون اینکه این تیم‌ها مجبور به افزایش نیروی کارشان باشند.
توسعه هم‌زمان در چند پلتفرم
اغلب ارائه‌دهندگان خدمات PaaS پیشنهادات و بسته‌هایی برای توسعه چندپلتفرمی، برای مثال، ابزارهای موبایلی، کامپیوترهای دسک‌تاپی و مرورگرهای وب دارند. این پیشنهادات توسعه اپلیکیشن‌های چندپلتفرمی را سریع‌تر و ساده‌تر می سازد.
ابزارهای قوی با هزینه‌های معقول
مدل قیمت‌گذاری Pay As You Go که معمولاً در پلتفرم به‌عنوان سرویس‌ها استفاده می‌شود، به شرکت‌ها اجازه می‌دهد تا از مزایای ابزارهای پیشرفته توسعه، نرم افزارهای تحلیلی، دیتابیس‌ها، و سرویس‌های BI با قیمتی مناسب استفاده کنند. بدون وجود PaaS و مدل قیمت‌گذاری Pay As You Go بسیاری از کسبوکارهای کوچک نمی‌توانستند از این خدمات بهره ببرند.
پشتیبانی از تیم‌های توزیع‌شده
از آنجایی که سرویس‌های PaaS از طریق اینترنت و در بستری ابری همیشه در دسترس هستند، پشتیبانی از تیم‌هایی که اعضایشان هر کدام در موقعیت‌های جغرافیایی متفاوت هستند راحت‌تر شده است.
مدیریت کارآمدتر چرخه حیات اپلیکیشن‌ها
PaaSها با ابزارها و خدماتی که ارائه می‌کنند کار مدیریت اپلیکیشن‌ها را برای سازمان‌ها بسیار راحت‌تر می‌سازند.
شرکت‌های ارائه‌دهنده PaaSدر جهان
بسیاری از شرکت‌ها و غول‌های بزرگ فناوری از سال‌ها پیش وارد حوزه PasS شده‌اند و بزرگ‌ترین پلفترم به‌عنوان سرویس‌های جهان را ارائه می‌دهند:
- Microsoft Azure App Services
- Elastic Beanstalk from Amazon Web Services (AWS)
- Google App Engine
- Red Hat OpenShift
- IBM Cloud
PaaS دارکوب
در ایران هم از چند سال پیش کسب‌وکارها به سمت استفاده از مدل‌های مختلف رایانش ابری رفته‌اند و شرکت‌هایی برای ارائه خدمات زیرساختی و رایانش ابری شکل گرفته‌اند. دارکوب یکی از این سرویس‌های PaaS ایرانی است.
دارکوب یک پلتفرم ابری بر مبنای کوبرنتیز است. این پلتفرم کمک می‌کند تا بدون درگیر شدن با پیچیدگی‌های مسائل زیرساختی پروژه‌های خود را بر روی اینترنت مستقر و اجرا کنید.
