YAML چیست؟

YAML زبانی استاندارد برای سریال‌سازی داده‌ها (Data Serialization) است که عمدتا برای نوشتن فایل‌های پیکربندی مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از شاخصه‌های اصلی YAML قابلیت خوانایی بالا آن است. در واقع این موضوع یکی از دلایل اصلی برای محبوبیت بالای YAML است.

YAML مخفف عبارت جالبی است: YAML ain’t markup language. چنین اصطلاحی در واقع یک عبارت معکوس بوده و روی این مسئله تاکید دارد که YAML یک زبان نشانه‌گذاری مانند HTML نیست. بنابراین YAML برای پیاده‌سازی یک صفحه وب یا هیچ حالت دیگری (Documents) طراحی نشده، بلکه هدف اصلی آن کار روی داده است.

در این مطلب از وبلاگ هم‌روش قصد داریم بیشتر با YAML آشنا شده و کاربردها و سینتکس آن را مورد بررسی قرار دهیم.

تاریخچه YAML

YAML که ابتدا در اوایل دهه 2000 معرفی شد، به سرعت به عنوان یک استاندارد برای نوشتن داده‌هایی با قابلیت خوانایی بالا برای انسان و همچنین ماشین، جایگاه مناسبی برای خود پیدا کرد. این زبان با هدف ساده‌سازی فرآیندهای توسعه نرم‌افزار و افزایش خوانایی فایل‌های پیکربندی و داده، طراحی شد. YAML از ابتدا با ایده ارائه یک فرمت ساده برای اشتراک داده‌ها بین زبان‌های برنامه‌نویسی مختلف و برای استفاده در انواع مختلف برنامه‌ها و سرویس‌ها، راه‌اندازی شد.

YAML در مقایسه با سایر فرمت‌های داده مانند XML و JSON به دلیل سادگی و خوانایی بالاتر خود، برجسته شده است. در حالی که XML برای انواع پیچیده‌تر داده‌ها و JSON برای داده‌های سبک‌تر و سریع‌تر در اینترنت طراحی شده است، YAML به خوبی برای تنظیمات پیکربندی و داده‌هایی که نیاز به بررسی و ویرایش توسط انسان دارند، عمل می‌کند.

توسعه و پشتیبانی از YAML به طور مداوم ادامه دارد. هدف و برنامه به‌روزرسانی‌های مختلف YAML، سازگاری حداکثری با انواع ابزارها و زبان‌های برنامه‌نویسی است. این تلاش‌ها YAML را به ابزاری ضروری در اکوسیستم توسعه نرم‌افزار تبدیل کرده‌اند، که امکان مدیریت پیکربندی‌های پیچیده را با یک رویکرد ساده و کارآمد فراهم می‌آورد.

کاربردهای YAML

تنظیمات پروژه و مدیریت پیکربندی

یکی از رایج‌ترین کاربردهای YAML، تنظیم و مدیریت فایل‌های پیکربندی (Configuration Files) برای پروژه‌های نرم‌افزاری است. فرمت ساده و خوانایی بالای YAML امکان می‌دهد تا توسعه‌دهندگان به راحتی تنظیمات مختلفی مانند پورت‌ها، مسیرها، و تنظیمات امنیتی را به‌سادگی تعریف کنند. این امر به خصوص در پروژه‌هایی که نیازمند تنظیمات پیچیده هستند، مفید است، زیرا می‌توان تنظیمات را در یک مکان مرکزی نگه داشت و به آسانی آن‌ها را به‌روزرسانی کرد.

استفاده در اتوماسیون و دیپلوی

YAML در ابزارهای اتوماسیون و دیپلوی، مانند Docker ،Kubernetes و Ansible، به طور گسترده‌ای استفاده می‌شود. به عنوان مثال، فایل‌های تنظیم Docker Compose یا Kubernetes Deployment با استفاده از YAML نوشته می‌شوند، که این امکان را به کاربران می‌دهد تا با ساختاری واضح و قابل فهم، محیط‌های اجرایی خود را تعریف کنند. استفاده از YAML در این سناریوها به کاهش اشتباهات مربوط به پیکربندی کمک کرده و فرآیند دیپلویمنت را ساده‌تر و قابل اعتمادتر می‌کند.

سناریوهای تست و ادغام داده

YAML همچنین در تست نرم‌افزار و ادغام داده‌ها کاربردهای فراوانی دارد. توسعه‌دهندگان می‌توانند از YAML برای تعریف داده‌های تست استفاده کنند، که این امر اجرای تست‌های خودکار و تحلیل نتایج را آسان‌تر می‌کند. علاوه بر این، YAML به عنوان فرمتی برای ادغام و تبادل داده‌ها بین سیستم‌ها و برنامه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد، به خصوص زمانی که نیاز به خوانایی داده‌ها توسط انسان وجود دارد.

مستندسازی و توضیحات API

در نهایت، YAML برای نوشتن مستندات API نیز به کار می‌رود، به ویژه با استفاده از ابزارهایی مانند Swagger یا OpenAPI. استفاده از YAML به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا مستنداتی دقیق و به روز از API‌های خود ایجاد کنند، که این امر به سهولت استفاده و ادغام API توسط دیگر توسعه‌دهندگان کمک می‌کند.

آشنایی با سینتکس YAML

به‌صورت کلی دستورات و ساختارهایی که در YAML می‌توانید استفاده کنید شامل موارد زیر هستند:

• اسکالرها (Scalars): مقادیر تکی مانند رشته‌ها، اعداد و بولین‌ها.
• لیست‌ها (Lists): مجموعه‌ای از مقادیر که با خط تیره (-) آغاز می‌شوند.
• دیکشنری‌ها (Dictionaries): مجموعه‌ای از جفت کلید/مقدار که با دو نقطه (:) جدا می‌شوند.

در زیر با سینتکس هر کدام از این موارد آشنا خواهید شد:

اسکالر:

# Strings
name: John Doe

# Integers
age: 30

# Floats
height: 5.75

# Booleans
is_student: true

لیست:

# A list of items
fruits:
  - Apple
  - Banana
  - Cherry

# Nested list
departments:
  - name: Sales
    employees:
      - John Doe
      - Jane Doe

دیکشنری:

# A dictionary with key-value pairs
person:
  name: John Doe
  age: 30
  married: true

# Nested dictionaries
employees:
  - id: 1
    name: John Doe
    role: Developer
  - id: 2
    name: Jane Doe
    role: Designer

قواعد

• حفظ فاصله (Indentation): YAML به فاصله‌بندی حساس است. برای نمایش سلسله مراتب، از فاصله استفاده می‌کند، نه از تب.
• کامنت: برای نوشتن کامنت در YAML می‌توانید از علامت # استفاده کنید.
• تک خطی در مقابل چند خطی: برای متون چند خطی، می‌توان از | برای حفظ فرمت و از > برای ادغام خطوط استفاده کرد.

نمونه‌ای از فایل پیکربندی برای یک وب‌ اپلیکیشن

# An example of a YAML configuration for a simple web application
server:
  host: localhost
  port: 8080

database:
  type: postgres
  host: localhost
  port: 5432
  username: admin
  password: secret

مزایا و معایب استفاده از YAML

YAML به عنوان یک فرمت داده به‌صورت گسترده استفاده می‌شود که دلیل اصلی آن مزایای متعددی‌ست که دارد، اما مانند هر ابزار دیگری، ممکن است در برخی موارد دارای محدودیت‌ها و چالش‌هایی نیز باشد. درک این مزایا و معایب می‌تواند به تصمیم‌گیری آگاهانه‌تری در زمینه استفاده از YAML کمک کند.

مزایای استفاده از YAML

• خوانایی بالا: یکی از بزرگترین مزایای YAML، خوانایی بالای آن است. ساختار تورفتگی و فقدان نیاز به براکت‌ها یا تگ‌ها باعث می‌شود تا خواندن و درک فایل‌های YAML برای انسان‌ها آسان‌تر از فرمت‌های داده دیگر مانند XML یا JSON باشد.
• سازگاری با ابزارها و زبان‌های برنامه‌نویسی متعدد: YAML به طور گسترده توسط زبان‌های برنامه‌نویسی مختلف پشتیبانی می‌شود و می‌توان آن را به راحتی به ساختارهای داده‌ای مانند دیکشنری‌ها، لیست‌ها و… در بیشتر زبان‌ها تبدیل کرد.
• انعطاف‌پذیری: YAML از داده‌های پیچیده پشتیبانی می‌کند و می‌تواند برای نمایش انواع مختلفی از داده‌ها و ساختارهای داده‌ای استفاده شود، از جمله Map، لیست‌ها و… .

معایب و چالش‌های YAML

• حساسیت به تورفتگی: یکی از چالش‌های استفاده از YAML، حساسیت آن به تورفتگی است. خطاهای تورفتگی می‌توانند به راحتی منجر به خطاهای پارسینگ شوند و برای توسعه‌دهندگان مبتدی ممکن است گیج‌کننده باشند.
• امنیت: YAML می‌تواند شامل کدهای اجرایی و اطلاعات حساسی باشد که می‌تواند آسیب‌پذیری‌های امنیتی ایجاد کند. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که ما فایل‌های YAML خود را در محیط ناامنی قرار دهیم. از آنجایی که YAML نیز هیچ مکانیزم درونی برای مراقبت از داده‌ها ندارد، ممکن است این موضوع به لحاظ امنیتی به یک چالش تبدیل شود.
• محدودیت‌های نمایشی: در حالی که YAML برای خوانایی توسط انسان طراحی شده است، ممکن است برای نمایش برخی از انواع داده‌های پیچیده‌تر، مانند داده‌های دودویی یا بسیار بزرگ، مناسب نباشد.

با وجود این معایب، مزایای استفاده از YAML غالبا آن را به انتخابی ارزشمند برای بسیاری از پروژه‌ها و کاربردها تبدیل می‌کند. این امر به ویژه در زمینه‌هایی صدق می‌کند که در آن خوانایی و سادگی اولویت دارند، مانند مدیریت پیکربندی، تنظیمات پروژه و اتوماسیون.

جمع‌بندی

YAML با ارائه یک راهکار ساده و موثر برای مدیریت انواع مختلف داده‌ها و پیکربندی‌ها، نقش مهمی در بهینه‌سازی فرآیندهای توسعه نرم‌افزار و اتوماسیون دارد. این فرمت، با تمرکز بر خوانایی و سادگی، به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد تا با کارایی بالاتری به مدیریت پیکربندی‌ها و داده‌های خود بپردازند.

در این مطلب از وبلاگ هم‌روش ما با چیستی YAML، تاریخچه، کاربردها، سینتکس و مزایا و معایب آن آشنا شدیم.